Metal Mutfak Eşyası

Kahramanmaraş ilinin ekonomik yapısı Cumhuriyet’in kuruluşundan 1980’li yıllara değin tarım, hayvancılık ve küçük el sanatlarına dayalı olarak gelişme göstermiştir. 1980’li yıllarda başlayan ihracata dayalı büyüme stratejisinden en iyi şekilde yararlanan iller arasında yer alan Kahramanmaraş; “ihracata dayalı” yeni ekonomi politikalarına hızlı bir şekilde uyum göstermeyi başarmıştır.

Geçmişten gelen küçük el sanatlarından bakırcılık ve alüminyumculuğun uzantısı olarak metal mutfak eşyaları sektörü de aynı sanayileşme eğiliminden payını oldukça önemli ölçüde almıştır. KMTSO 2012 yılı verilerine göre yaklaşık 450 sanayi işletmesinin bulunduğu kentte 50’ye yakın firma metal mutfak eşyası sektöründe faaliyet göstermekte ve yaklaşık 3000 kişi bu sektörde istihdam edilmektedir.

Türkiye’ye mutfak eşyası yani çelik tencere, çaydanlık, vb. ürünlerin üretiminde kullanılmak üzere giren hammaddenin yaklaşık %50’si Kahramanmaraş’ta işlenmektedir.

Kent, metal mutfak eşyası sektörü ihracatında önemli bir pazara sahiptir. Başta Avrupa olmak üzere birçok ülkeye satış yapan Kahramanmaraşlı mutfak eşya üreticilerinin, 2005 yılında 13 milyon 320 bin dolar olan ihracatı, 2009 yılında yüzde 215 artırarak 42 milyon 200 bin dolara ulaşmıştır (KMTSO, 2011)
Kahramanmaraş’ın KOBİ düzeyindeki yıllık üretim hacmi, paslanmaz çelik tencere ve tavalar, çaydanlıklar, düdüklü tencereler, cezveler ve yapışmaz kaplamalı alüminyum pişirme gereçleri ile yurt içi ve dünya çapında yurt dışı pazarlara yapılan sunumlarla yaklaşık 19 milyon adet pişirme gereçleri seviyesine ulaşmıştır. Bir miktar üretim, sipariş üzerine yapılsa da ürünlerin büyük çoğunluğu stoktan satılmaktadır. Bu şekliyle stoklu üretim maliyetleri üretici firmaların üzerinde kalmaktadır.
Bu sanayide gerekli olan hammaddeler paslanmaz çelik, alüminyum ve bazı durumlarda bir dereceye kadar da bakır ve pirinçtir. Metal kaplama, elektro kaplama, yüzey tamamlama ve toz kaplama işlemleri nihai ürün elde etmek için yapılan üretim süreçleri arasındadır.
Çeşitli formlardaki metaller (tabaka, rulo ve profil gibi) anahtar girdilerdir. Üretilecek ürünün boyutlarına gore zımbalama, kesme makineleri kullanılmaktadır. Çaydanlık, tava gibi çeşitli ürünlerde levhadan taslak kesim işlemi el aletleri ile yapılmaktadır. Otomasyon mümkün olsa da bu işlemler elle gerçekleştirilmekte ve ustalık gerektirmektedir.

Tablo 6 Kahramanmaraş’ta Metal Mutfak Eşyası Sektöründe Üretilen Ürünler
 

Kaynak: KMTSO (2009)

Kahramanmaraş’ta ürün alt segmentleri açılımında yer alan tipik ürünler tencere setleri, tavalar, çorba ve saklama kapları, güveçler, düdüklü tencereler, çaydanlıklar, cezve setleri, sosluk ve sütlüklerdir.

Tablo 7 Türk Sanayisi İçerisinde Kahramanmaraş Bölgesi İhracat Pazar Payı (diğer şehirler aracılığıyla dolaylı ihracat dahil)
 

Kaynak: Trademap

Firmaların çoğunluğu girdi ürüne dönük hammadde ve proses teknolojisi temelinde oluşan segmentasyon çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, paslanmaz çelik mutfak eşyaları, yapışmaz kaplamalı alüminyum mutfak eşyaları, kaplamasız mutfak eşyaları ve çaydanlık üreticileri ile diğerleri şeklinde gruplanabilmektedirler. Pişirme gereçlerinin tasarımı ve işlevselliği, kullanıcının gereksinimlerine bağlı olarak geleneksel yerel pişirme tercihlerini oluşturan etnik yemek çeşitlerindeki farklılaşmalar neticesinde değişkenlik göstermektedir. Kahramanmaraş üretici firmaları, mevcut portföylerindeki müşterilerinin temel ve alışılmış ürün taleplerine hitap eden türde ürünler sunmaktadırlar.